ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าของเล่นเด็ก คือสิ่งที่ช่วยเสริมสร้างพัฒนาการได้อย่างไม่น่าเชื่อ แต่ปกติแล้วผู้ใหญ่มักจะเลือกซื้อตาม ความชอบของเด็กเป็นสำคัญ แต่ในความเป็นจริงแล้ว ควรจะเน้นไปที่ความปลอดภัย และความเหมาะสมซะมากกว่า เพราะถ้าของเล่นต่าง ๆ เล่นยากจนเกินไป อาจทำให้เด็กไม่มีความสุข และไม่เกิดการเรียนรู้เท่าที่ควรจะเป็น นอกจากนี้การเลือกของเล่นสำหรับเด็กแต่ละช่วงวัย ก็มีความสำคัญเป็นอย่างมาก แต่จะมีของเล่นแบบไหน เหมาะกับช่วงวัยใด ต้องไปดู
ของเล่นเด็กสำหรับช่วงวัย 0-6 เดือน
สำหรับช่วงวัย 0-6 เดือน แนะนำให้กระตุ้นพัฒนาการและระบบประสาทสัมผัสเป็นหลัก ดังนี้
- กระตุ้นการฟัง เช่น เครื่องดนตรี (ของเล่น) หรือของเล่นที่เคาะ/เขย่าแล้วเกิดเสียง
- กระตุ้นการใช้มือและปาก เช่น ของเล่นที่เป็นยางนิ่ม ๆ หรือตุ๊กตาผ้านิ่ม ๆ ที่เด็กสามารถจับได้ง่าย
- กระตุ้นการมองเห็น เช่น โมบายตุ๊กตาสีสันสดใส หรือวัสดุเบาบางที่พลิ้วไหวตามสายลม
ของเล่นเด็กเสริมพัฒนาการ สำหรับช่วงวัย 7-12 เดือน
เด็กในช่วงวัยนี้จะเริ่มเคลื่อนไหวเองมากขึ้น ประกอบกับมีทักษะด้านภาษาที่ดีกว่าเดิม แนะนำให้เลือกของเล่นที่กระตุ้นระบบประสาทสัมผัสด้านต่าง ๆ เพื่อเสริมพัฒนาการด้านที่ซับซ้อนมากขึ้น ดังนี้
- ส่งเสริมการใช้กล้ามเนื้อ และฝึกการเคลื่อนไหว เช่น รถลากจูง ของเล่นที่กลิ้งได้ หรือบล็อกไม้พลาสติก
- ส่งเสริมให้เด็กรู้จักผิวสัมผัสต่าง ๆ เช่น ลูกบอลที่มีผิวสัมผัสเรียบหรือเป็นปุ่ม ๆ ที่สามารถจับหรือขยำได้
- ส่งเสริมสติปัญญา เช่น หนังสือที่มีรูปภาพสัตว์สีสันสดใส จำพวกกระดาษแข็ง พลาสติก หรือผ้า
ของเล่นสำหรับเด็กช่วงวัย 1-2 ปี
เด็กในช่วงวัยนี้ จะเหมาะสำหรับของเล่นที่เสริมสร้างพัฒนาการด้านการทรงตัว กล้ามเนื้อ และด้านภาษา โดยของเล่นที่ช่วยเสริมพัฒนาการในด้านต่าง ๆ มีดังนี้
- ส่งเสริมพัฒนาการด้านภาษา เช่น หนังสือนิทานตามช่วงวัย หรือฝึกให้เด็กเรียนรู้ชื่อสิ่งของต่าง ๆ
- ส่งเสริมการใช้กล้ามเนื้อ เช่น สีไม้หรือสีเทียน เพื่อฝึกให้หัดจับและขีดเขียนเสริมทักษะกล้ามเนื้อ
- ส่งเสริมพัฒนาการสติปัญญา และการใช้มือ-สายตาประสานกัน เช่น กล่องหยอดรูปทรงต่าง ๆ
ซึ่งจะเห็นได้ว่าของเล่นเด็กจะช่วยเสริมสร้างพัฒนาการด้านต่าง ๆ ที่แตกต่างกันออกไป แต่ทางเลือกที่ดีที่สุดคือจะต้องให้เด็กมีพัฒนาการในทุก ๆ ด้านอย่างสมดุล และนอกจากจะเลือกของเล่นที่ดี มีประโยชน์ และมีความปลอดภัยแล้ว ความรัก ความเอาใจใส่จากผู้ปกครองก็ถือเป็นอีกหนึ่งปัจจัย ที่ช่วยให้เด็กในช่วงวัยต่าง ๆ มีพัฒนาการที่ดีขึ้น ดังนั้นในหมดทั้งมวลนี้จะต้องเดินไปพร้อม ๆ กัน เพื่อให้การเรียนรู้ของลูกน้อยเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุด